دوره 10، شماره 38 - ( زمستان 1400 )
جلد اول _ شماره اول_صفحات 5 الی 79 |
برگشت به فهرست نسخه ها
چکیده: (1336 مشاهده)
تابآوری یک فضای معماری، توانایی و ظرفیت مقابله با پیامدها و صدمات ناشی از وقوع یک حادثه است که سببمیشود بازگشت به شرایط عادی پس از حادثه، تسهیل و از ایجاد بحران جلوگیریشود. یکی از وجوه مهم تابآوری، وجه کالبدی است که به معنای توانایی پایداری ساختارِ بنا درمقابل تغییرات، حوادث و سپریشدن زمان و میزان پاسخگویی ساختار به نیازهای حال و آینده است. بافت تاریخی کاشان یکی از بافتهای شهری باارزش از منظر کالبدی، فرهنگی و اجتماعی است. دراینمیان بازار سنتی کاشان به لحاظ این که مکان اصلی تبادلات فرهنگی و اقتصادی شهر است، اهمیت زیادی دارد. زلزلهخیزبودن منطقه کاشان، اهمیت بررسی موضوع تابآوری کالبدی در این بازار را نشانمیدهد. بنابراین سوال پژوهش این است که مولفههایی تابآوری بازار تاریخی چه هستند؟ از سوی دیگر، عملکرد بازار به عنوان شریان تجاری شهر و جمعیتی که پیوسته در آن درحال جابهجایی است و قرارگیری بازار در مرکز شهر، ضرورت پرداختن به مولفههای فضای باز و راههای ارتباطی در این محدوده را پررنگتر میسازد. بنابراین پرسش بعدی این است که فضاهای باز و نظام دسترسی چه کیفیتی در این ساختاردارند و ارزیابی این بخش از بازار از منظر تابآوری چیست؟ در این مقاله، برای بررسی مولفههای اثرگذاربر تابآوری کالبدی، نمونهی پژوهشی، با روش اسنادی و با استفاده از شیوه توصیفی و تحلیلی و همچنین به روش کیفی مورد شناسایی و بررسی قرارگرفتهاست. در بررسی تابآوری کالبدی، باتوجه به نقش پراهمیت فضاهای باز و نظام دسترسی در نمونهی پژوهشی، به کمک پیمایش میدانی و تحلیل وضعیت موجود، همچنین مصاحبه با استفادهکنندگان از بازار تاریخی از طریق پرسشنامه، مولفههای اثرگذار در تابآوری کالبدی مورد ارزیابی قرارگرفت و عوامل موثر بر پایداری ساختار فضایی بازار و دوام و پایایی آن شناسایی و استخراجشد. نتایج پژوهش نشان میدهد که فضاهای باز بازار، به دلیل گستردگی و داشتن سلسله مراتب دسترسی در کل بازار، از تراکم و توزیع مناسبی برخودارند ولی در دو راسته مسگرها و درب زنجیر، طول راه خروج، بیش از حد استاندارد است. ارزیابی مولفه های موثر تابآوری نشان میدهد که مسجد سلطانی، کاروانسرای میرپنج، آقا و مسجد میر عماد، دارای فضای باز با مساحت مناسب، جدارههای سالم و پایدار، فعال و با ارتباط مستقیم با شریان‌های شهری برای استفاده پس از سانحه مناسب هستند. راستهها و تیمچهها به عنوان فضای دسترسی با مشکل ریزش ناشی از آسیب سقف در هنگام زلزله، تناسبات نامناسب گذر و عناصر الحاقی و در نتیجه مسدودشدن روبرو هستند که این موضوع سبب کاهش تابآوری مجموعه است اما ساختار ارگانیک بازار و وجود تویزه‌های باربر در سقفها نکات مثبت در ایجاد ایمنی در فضای راستهها میباشد.
نوع مطالعه: پژوهشي-مورد پژوهی |
موضوع مقاله:
تاب آوری
دریافت: 1399/11/12 | پذیرش: 1400/3/10 | انتشار: 1400/10/24
دریافت: 1399/11/12 | پذیرش: 1400/3/10 | انتشار: 1400/10/24
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |