پیمان حداد، منوچهر فروتن،
دوره ۷، شماره ۲۵ - ( ۹-۱۳۹۷ )
چکیده
از اوایل دوره قاجار در پی تحولات سیاسی، اقتصادی و مذهبی، همچنین توجه به مدرنیسم پس از گسترش آن در غرب، به تدریج خصوصیات معماری ایرانی به تقلید از غرب تغییر کرد و رویکردهای مختلفی در معماری معاصر ایران ایجاد شد. بنای مساجد به عنوان یک عنصر شاخص در کالبد شهری در انعکاس رویکردها و روشهای معماری نقش اساسی را ایفا میکند و همواره مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با بیان؛ توصیفی- تحلیلی، ضمن تببین مواردی چون؛ ویژگیها و مؤلفههای معماری مسجد (معنا و مفهوم، خوانایی، نوآوری، سلسله مراتب و ...) و رویکردهای معماری مساجد، به بررسی شکلگیری سه نمونه از مساجد معاصر ایران( مسجد الجواد، مسجد فولاد شهر، مسجد دانشگاه شهید چمران) در چارچوب موارد مذکور میپردازد. پس از تجزیه و تحلیل نمونههای موردی، در نهایت میتوان گفت رویکردهایی در مسیر نوگرایی مساجد معاصر و در جهت انطباق با معماری سنتی موفق بودهاند، که به اصول و معیارهای سنتی مساجد مانند؛ ساختار کلی حجم، مؤلفههای معماری و ماهیت کلی مصالح سنتی پایبند بودهاند و با تغییرات در تزئینات و استفاده از مصالح جدید و نوآوری در عناصر کالبدی به ارتقای عوامل یاد شده نه جایگزینی آنها پرداختهاند به گونهای که زبان معماری گذشته را برای پاسخ دادن به نیازهای معاصر سازگار کند.
