چکیده: (187 مشاهده)
مطالعات انسان و محیط نشان میدهد مطالعۀ فضای کالبدی مستلزم ملاحظۀ فعالیتها در آن است. فضاهای فرهنگی به دلیل داشتن پتانسیلهای مختلف که باعث بروز فعالیتهای متنوعی میشود، از اهمیت ویژهای برخوردار هستند، به همین جهت یافتن مهمترین مولفههای تاثیرگذار در طراحی فضاهای فرهنگی یکی از مهمترین مسائلی است که امروزه طراحان به دنبال آن هستند. به همین منظور در این پژوهش باغ کتاب تهران بعنوان یکی از نمونههای شاخص که دارای مولفه های فضایی مختلف است، انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی روابط میان افراد در فضاهای فرهنگی در سازماندهی فضایی آنها موثر است. خلوت یکی از رفتارهای اجتماعی است، تعیین کنندۀ فاصله و مرز میان افراد است و فرد میتواند به کمک آن بر روابط خود با دیگران نظارت و کنترل داشته باشد. ساز و کارهای دستیابی به خلوت در محیط کالبدی به وسیلۀ سازماندهی مناسب محیط فراهم میشود و به طراحان کمک میکند تا بستری با فرصت های مکانی قابل گزینش را برای کاربر فراهم کند. پژوهش پیش رو ضمن شناسایی مولفه های تأثیرگذار بر خلوت در پی پاسخ به چگونگی تأثیر سازماندهی محیط بر خلوت کاربران در مکانهای فرهنگی مانند باغ کتاب تهران است. این تحقیق با استفاده از روش تلفیقی (کیفی-کمّی) به دنبال یافتن آن دسته از مولفه های سازماندهی محیطی موثر بر میزان خلوت گزینی کاربران در مکانهای فرهنگی است. جهت رسیدن به این هدف با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای و رسیدن به اجماع نظری در مصاحبه با متخصصان حوزۀ معماری، مؤلفههای مؤثر سازماندهی محیط بر خلوت کاربران استخراج شد که عبارتند از ارتباط و کنترل، همپیوندی فضاها، تناسبات هندسی مسیرهای ارتباطی، خوانایی مسیرها، چشمانداز طبیعی و عمق فضا. سپس پرسشنامهای بین کاربران تنظیم و توزیع شد و در تحلیل دادههای پرسشنامه بهروش همبستگی و تحلیل مسیر به تبیین مدل و استخراج سه چرخۀ عملکردی، کالبدی و رفتاری پرداخته شد. در مدل نهایی رابطۀ میان مؤلفهها و میزان تأثیر آنها بر یکدیگر تحلیل و ارزیابی شده است. همچنین گردآوری اطلاعات بر مبنای مشاهدات میدانی با استفاده از منابع و نقشه های معتبر بوده و استخراج و تحلیل داده ها توسط نرم افزار A – Graph مدلیابی شاخهای فضا مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل مبتنی بر یافتههای پژوهش نشان میدهند، بین مولفه های اثرگذار بر خلوت پذیری در فضاهای فرهنگی اختلاف معنادار وجود دارد، از دیدگاه کاربران، چیدمان و خوانایی فضا مهمترین معیار اثرگذار بر خلوتپذیری در فضاهای فرهنگی میباشد و پس از آن دعوت کنندگی، فضاهای شخصی و فضاهای چند منظوره جای دارند.
نوع مطالعه:
پژوهشي-مورد پژوهی |
موضوع مقاله:
روان شناسی محیط دریافت: 1402/5/28 | پذیرش: 1403/1/19