دوره 12، شماره 46 - ( زمستان 1402 )                   جلد اول _ شماره اول_صفحات 5 الی 79 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

اولویت‌بندی ارزش کریدورهای اکولوژی منظر شهری بر اساس مدل جاذبه )مطالعه موردی:شمال شرق تهران)
سیدحسین موسوی فاطمی1، فرح حبیب*2، پویان شهابیان1
1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده:   (1159 مشاهده)
امروزه افزایش فعالیت انسانی دنیا را به سمت شهرنشینی سوق داده که این امر باعث بروز اختلال‌های ساختاری ازجمله تکه‌تکه شدن سرزمین و اراضی طبیعی شده است. عدم یکپارچگی و پیوستگی منظر اکولوژیک شهری و فقدان کریدورهای مرتبط بین زیستگاه‌های پراکنده در اکوسیستم شهری، خدمات اکوسیستمی را مختل نموده. با احیای کریدورهای سبز شهری و اتصال بقایای جداشده لکه‌های سبز شهری می‌توان زمینه پایداری توسعه را در جهت حفظ تنوع زیستی فراهم نمود. هدف این مقاله سنجش پیوستگی منظر اکولوژیک در پهنه شمال شرق تهران و ارائه کریدورهای بالقوه پیشنهادی با استفاده از تئوری گراف است. این تئوری روش جدیدی را برای کمّی سازی و پایش ساختار شبکه منظر اکولوژیک شهری ارائه می‌دهد. در همین راستا ابتدا سابقه کاربرد این تئوری در مطالعات پیشین اکولوژیک، روش­ها، نرم‌افزارها و سنجه‌های مختلف جهت مدل‌سازی و سنجش شبکه بررسی‌شده‌اند. سپس با معرفی مدل بهبودیافته جاذبه در نرم‌افزار GIS و با استفاده از لایه‌های هزینه، مقاومت و لکه‌های اصلی به یک شیپ­فایل چندنقطه‌ای که موقعیت کریدور­ها و همچنین تعاملات آن‌ها را ارائه می‌دهد، دست می‌یابیم. در مطالعه موردی ما درمجموع ۱53 کریدور پیشنهاد شد که عمدتاً از میان زمین‌های بایر، فضاهای سبز عمومی، شبکه‌های جاده‌ای و حریم درختان عبور می‌کند. این کریدورها ابتدا رتبه‌بندی و اولویت‌بندی سپس شبیه‌سازی و درنهایت در چهار گروه طبقه‌بندی می‌شوند. خروجی مدل جاذبه که مشتمل بر کریدورهای پیشنهادی و اولویت‌بندی کریدورهای بین دو جفت گره است؛ به‌عنوان نقشه راه برنامه ریزان و طراحان شهری برای سناریو بندی چند کاربردی و ترکیبی از اولویت‌های مختلف، مورداستفاده قرار می‌گیرد تا به بهترین و کاربردی‌ترین پیشنهاد اجرایی با کمترین هزینه برسد.
 
واژه‌های کلیدی: شبکه اکولوژیک شهری، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، منظر اکولوژیک شهری، مدل پیوستگی منظر شهری، تئوری گراف، مدل جاذبه
متن کامل [PDF 2985 kb]   (265 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي-مورد پژوهی | موضوع مقاله: روان شناسی محیط
دریافت: 1401/9/12 | ویرایش نهایی: 1404/3/1 | پذیرش: 1401/11/10 | انتشار: 1402/11/2 | انتشار الکترونیک: 1402/11/2
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.