@ARTICLE{Safari, author = {Hosele Sabrdar, Reyhaneh and Safari, Hosein and Asadi, Farzaneh and Akbari Gavabari, Bahman and }, title = {Investigation and analysis of physical factors affecting children's mental map of educational environments(Case study: Second grade of primary schools in Rasht)}, volume = {10}, number = {37}, abstract ={در هر نظام آموزشی، عوامل مختلفی در تعامل با هم قرار می‌گیرند تا فرآیند یاددهی و یادگیری برای فراگیران حاصل گردد. در این بین، ویژگی‌های کالبدی مدارس از جمله مباحث بسیار مهم در ارتقاء کیفیت آموزش و یادگیری است. توجه به این مؤلفه‌ها در طراحی نه‌تنها در راستای ارتقاء کیفی محیط می‌تواند مفید باشد؛ بلکه به سبب مقیاس ذهنی کودک می‌تواند بر تصویر ذهنی او از محیط تأثیر گذاشته و از این گذر بر شکل‌گیری مفاهیم رفتاری مانند خوانایی و حس تعلق به محیط مؤثر واقع گردد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی و بررسی مؤلفه‌های کالبدی مؤثر بر تصویر ذهنی کودکان از محیط‌های آموزشی می‌باشد. روش‌شناسی این پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ماهیت: توصیفی-تحلیلی، استراتژی: پیمایش، شیوه پژوهش: کیفی و کمی به‌صورت ترکیبی می‌باشد. روش کسب و استخراج تصاویر ذهنی کودکان در این مطالعه، «نقشه‌های کروکی وار» و تحلیل با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA نسخه 2020 است. همچنین برای رتبه‌بندی عوامل اکتشافی نیز از روش تحلیل عاملی و نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده ‌شده است. جامعه آماری پژوهش دانش‌آموزان مقطع دوم دبستان‌های دخترانه و پسرانه شهر رشت می‌باشند که تعداد 120 نفر از آن‌ها از طریق نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. نتایج گام اول پژوهش مشخص کرد که از میان فضاهای کالبدی مدارس به ترتیب، بیشترین فراوانی در ترسیم عناصر کالبدی مدرسه به ترتیب از ان کلاس‌ها (32%)، حیاط و زمین بازی (28%)، و راهرو مدارس(18%) است و کمترین اشاره نیز به آبخوری مدرسه (8%) شده است. در واقع به نظر می‌رسد که فضاهای کالبدی که دانش‌آموزان به طور روزانه در مدرسه با آنها درگیر هستند، در تصاویر ذهنی آنها از مدرسه نمایان است. در گام دوم پژوهش، 4 عامل «هندسه و چیدمان فضا»، «فضاهای باز و نیمه‌باز»، «فضاهای ارتباطی» و «نشانه‌ها»، به عنوان عوامل تشکیل دهنده تصاویر ذهنی کودکان شناسایی شدند که از میان این عوامل، «هندسه و چیدمان فضا»، بیشترین تأثیر را بر نقشه‌های ذهنی کودکان در نمونه‌های مورد مطالعه داشته است. تاثیر « فضاهای باز و نیمه‌باز»، نیز تأثیر به‌وضوح در نقاشی و تصاویر ذهنی کودکان مشهود بود. عامل « فضاهای ارتباطی»، عامل مهم دیگری بود که بعضاً در تصاویر ذهنی کودکان از محیط آموزشی‌شان به چشم می‌خورد. در خصوص عامل چهارم، «نشانه‌ها» ورودی مدرسه جزء پرتکرار ترین نشانه‌ها در نقاشی کودکان بود همچنین بوفه‌های مدارس در اکثر نقاشی ها به چشم می‌خورد، تخته سیاه عنصر غالب تصاویر کودکان از کلاس و پله‌های مدارس در مدارس دارای طبقات، جزء عناصر پرتکرار نقاشی کودکان به حساب می‌آمد. }, URL = {http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-1461-fa.html}, eprint = {http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-1461-fa.pdf}, journal = {Haft Hesar Journal of Environmental Studies}, doi = {10.52547/hafthesar.10.37.6}, year = {2021} }