دوره 9، شماره 34 - ( زمستان 1399 )
جلد اول _ شماره اول_صفحات 5 الی 79 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Balali oskoei A, Alimi A. Comparative study of the hierarchy of entry in the mosques of Tabriz Grand Bazaar and Qaysari Bazaar of Isfahan. Haft Hesar J Environ Stud 2021; 9 (34) :17-38
URL: http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-1169-fa.html
URL: http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-1169-fa.html
بلالی اسکویی آزیتا، علیمی علیرضا. بررسی تطبیقی سلسله مراتب در مساجد بازار بزرگ تبریز و بازار قیصریه اصفهان. مطالعات محیطی هفت حصار. 1399; 9 (34) :17-38
چکیده: (1764 مشاهده)
مسجد و بازار از اجزای مهم یک شهر اسلامی هستند. رابطه نزدیک این دو، در طول تاریخ باعث ایجاد همبستگی قدرت اقتصادی و مذهبی جامعه سنتی ایران شده است؛ بنابراین نقشی اساسی در تاریخ ایران در دوران اسلامی را داشته‌اند. مسجد اولین مرکز اجتماعی، سیاسی و مذهبی مسلمانان است. دیگر بخش مهم شهر اسلامی یعنی بازار، به‌عنوان بازوی اقتصادی جامعه سنتی ایران، به‌واسطه قرارگیری در مجاورت مساجد و نفوذ مساجد در بافت بازارهای سنتی ایران همواره رابطه نزدیکی با مساجد داشته است، درنتیجه مساجد بازاری ازجمله مساجدی است که در طول تاریخ همواره موردتوجه بودند. پژوهش حاضر تلاش دارد تا نقش این مساجد را در جامعه سنتی ایران بررسی نماید و با تحلیل مساجد دو بازار مهم ایران (بازار بزرگ تبریز و بازار قیصریه اصفهان) به تفاوت‌ها و نقش مختلف این مساجد بپردازد. علت انتخاب این دو بازار پیشینه تاریخی دو شهر تبریز و اصفهان است که هر دو آن‌ها پایتخت ایران در دوران مختلف بوده و با توجه به اهمیت بازار و مساجد آن در پایتخت حکومت اسلامی به تفاوت‌های این دو گونه می‌پردازد. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی که مبتنی بر دو نمونه موردی و بامطالعه در مورد ویژگی‌های معماری بازار و همچنین بررسی سفرنامه‌ها، نقشه‌ها، اسناد و مدارک مربوط به مساجد بازار دو شهر مذکور و تحلیل و مقایسه آن‌ها انجام‌شده است.
بررسی و مقایسه تطبیقی مساجد دو بازار مذکور (به‌عنوان مساجد شیعی) حاکی از آن است که علت تفاوت در سلسله‌مراتب مساجد این بازارها، تفاوت در ایفای نقش این مساجد در جامعه سنتی ایران است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرایط حاکم در شهر تبریز در دوره قاجار (به‌عنوان شهر ولیعهد نشین ایران) و شهر اصفهان در دوره صفوی (به‌عنوان پایتخت ایران) شرایط مشابهی است و این شرایط باعث ایجاد شباهت‌هایی در مساجد بازار این دو شهر در دوران ذکرشده را دارد و این مسئله نشان‌دهنده اهمیت نقش مساجد بازار در جامعه سنتی ایران است. مساجد شیعی بعد از دوران صفویه و با رسمی شدن مذهب شیعه در ایران اهمیت بهسزایی پیدا می‌کند و مساجد بازار در پایتخت و شهرهای مهم ایران ضرورت انجام تحقیق در ساختار این مساجد را دوچندان کرده است.
بررسی و مقایسه تطبیقی مساجد دو بازار مذکور (به‌عنوان مساجد شیعی) حاکی از آن است که علت تفاوت در سلسله‌مراتب مساجد این بازارها، تفاوت در ایفای نقش این مساجد در جامعه سنتی ایران است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرایط حاکم در شهر تبریز در دوره قاجار (به‌عنوان شهر ولیعهد نشین ایران) و شهر اصفهان در دوره صفوی (به‌عنوان پایتخت ایران) شرایط مشابهی است و این شرایط باعث ایجاد شباهت‌هایی در مساجد بازار این دو شهر در دوران ذکرشده را دارد و این مسئله نشان‌دهنده اهمیت نقش مساجد بازار در جامعه سنتی ایران است. مساجد شیعی بعد از دوران صفویه و با رسمی شدن مذهب شیعه در ایران اهمیت بهسزایی پیدا می‌کند و مساجد بازار در پایتخت و شهرهای مهم ایران ضرورت انجام تحقیق در ساختار این مساجد را دوچندان کرده است.
نوع مطالعه: پژوهشي-مورد پژوهی |
موضوع مقاله:
عمومى
دریافت: 1399/11/15 | پذیرش: 1399/11/10 | انتشار: 1399/11/10
دریافت: 1399/11/15 | پذیرش: 1399/11/10 | انتشار: 1399/11/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Haft Hesar Journal of Environmental Studies is Licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.Based on a work at
http://hafthesar.iauh.ac.ir
http://hafthesar.iauh.ac.ir
