با توجه به رشد سریع جمعیت در شهرها و نیز گسترش بیش‌ازپیش علم و فناوری و ارتباطات در دهه­های اخیر، بیشتر ارتباطات مردم با یکدیگر در دنیای مجازی رخ می­دهد و مردم کمتر از گذشته با محیط اطراف خود و ساکنین آن تعامل برقرار می‌کنند؛ این در صورتی است که در راستای تبیین و تدوین شاخص‌های معماری و شهرسازی بر بنیاد الگوی اسلامی–ایرانی، ضروری می­نماید علاوه بر محاسبه‌های فنی و مهندسی، ویژگی­های اقلیمی، جمعیتی و ملاحظات حقوقی شهروندان نیز مدنظر قرارگرفته و با اتکا بر آموزه­های دین‌محور، رویکردهایی فرهنگی باهدف حفظ منزلت انسانی موردتوجه قرار گیرد و کرامت انسانی و سایر مؤلفه‌های مترتب بر الگوی اسلامی نیز در فضاهای شهری متجلی گردد. با تأمل در دیرینه تاریخی ایران‌زمین، به ­­سهولت می­توان نمونه­هایی از ارتباط شهروندان با یکدیگر در فضای شهری را در بازارهای دوره­ای، به­عنوان یکی از نهادهای مهم جامعه اسلامی در محلات/مراکز محله­ای، مشاهده­ ­کرد. در این پژوهش، بر مبنای روش توصیفی-پیمایشی و مطالعات اسنادی میزان تأثیر بازارهای دوره­ای بر تعاملات اجتماعی و رابطه شهروندان با محله و همسایگان در محله سکونتشان بررسی‌شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل ساکنین ­6 محله شهر همدان می­باشد. بر همین اساس، ساکنین 3 محله­ای که در آن بازارهای دوره­ای شنبه­بازار، سه‌شنبه‌بازار و پنج‌شنبه‌بازار دایر می­باشد، با 3 محله متناظر که در آن بازار دوره­ای برپا نمی­شود، مقایسه و موردبررسی قرار می­گیرند.

 نتایج تحقیق نشان می‌دهد که احیای بازارهای دوره­ای و ساماندهی آن‌ها، چنانچه مبتنی بر مکان­یابی هوشمندانه و نیاز محور باشد، در ترغیب و تشویق شهروندان برای حضور بیشتر در محلات خود بسیار راهگشا بوده و ضمن افزایش تعاملات و صمیمیت بین ساکنین، به‌عنوان یک مولفه معنایی، باعث هویت بخشی محلات/ مراکز محله در شهرهای ایران اسلامی می­شود.