دوره 14، شماره 52 - ( تابستان 1404 )
جلد اول _ شماره اول_صفحات 5 الی 79 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rezaei S, Sharifzadeh M, Bazrafkan K. Analysis of the form and meaning of lime-carved motifs in the historical house of Sultan Mehdi Pasha (Amol City). Haft Hesar J Environ Stud 2025; 14 (52) :95-108
URL: http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-2246-fa.html
URL: http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-2246-fa.html
رضایی ثمره، شریف زاده محمدرضا، بذرافکن کاوه. تحلیل صورت و معنای نقوش آهکبری خانه تاریخی سلطان مهدی پاشا در شهر آمل. مطالعات محیطی هفت حصار. 1404; 14 (52) :95-108
چکیده: (136 مشاهده)
آهکبری از جمله مهم ترین تزیینات مورد استفاده در خانه‌های تاریخی استان مازندران است. آهک در معرض آب معمولاً سفت و پایدار شده و استحکام خود را حفظ می‌کند، به همین دلیل در مناطقی که مرطوب هستند، خاصه در شمال ایران بسیار استفاده می‌شود. در نگاه اولیه نقوش آهکبری در این بنا صرفاً جنبه‌ی تزیینی دارد و نمایانگر جلوه‌ی بصری در بنا است اما با نگاهی عمیق تر در مضامین این نقوش می‌توان دلالت‌های معنایی فراوانی یافت که نه تنها در فرهنگ ایران جنبه‌ی نمادین یافتند بلکه بیانگر اعتقادات و باورهای اصیل ایرانی اسلامی نیز هستند. هدف اصلی این پژوهش شناخت و دسته‌بندی مضامین نقوش این بنا و پی بردن به دلالت‌های معنایی مستتر در آنهاست که به شکلی نمادین غالبا در اعتقادات دینی و فرهنگ ایران متمرکز است. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و هدف آن کاربردی است. روش نمونه گیری به شکل غیر تصادفی بر مبنای نقوش آهکبری باقی مانده در بنا است که به صورت کیفی مورد تحلیل قرار گرفته است. سوالات پژوهش به شرح زیر می‌باشند: طبقه بندی نقوش آهک بری در خانه سلطان پاشا به چه شکل است؟ و دلالت‌های معنایی این نقوش بر چه مفاهیمی استوار است؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که طبقه بندی موضوعی نقوش استفاده شده در این بنا شامل نقوش انسانی، تلفیقی، حیوانی، گیاهی و نمادین است. این مضامین عمدتا دارای مفاهیم نمادین، مذهبی و اسطوره‌ای هستند که از این میان نقوش انسانی منعکس کننده فرهنگ و زندگی روزانه دوره‌ی قاجار، نقش تلفیقی شیر-پرنده بر سلطنت و جلوه شاهی دلالت دارد و نقش تلفیقی انسان-پرنده بر مفهوم محافظت از سلطنت و تجلی قدرت تأکید دارد. در دسته‌بندی نقوش حیوانی، نقش طاووس اشاره‌ای به بی مرگی و سعادت ابدی است. نقش شانه به سر نشان از درایت و دانایی، نقش خرگوش تأکیدی بر به زانودرآوردن بی خردان (دشمنان) است و نقش شیر بر قدرت و نیرو تأکید دارد و نشان دهنده‌ی پیروزی خیر بر شر است. نقش درخت زندگی در دسته‌بندی نقوش گیاهی یادآور بهشت(درخت طوبی) و نقش گلدانی بر رشد و تعالی و ذات پروردگار اشاره دارد. نقش نمادین خورشید خانم بیانگر قدرت پروردگار همراه با رحمت و الفت است. با گذشت زمان، میزان استفاده از این نقوش در تزیینات کاهش یافته و معانی مستتر در آنها به فراموشی سپرده شد. با توجه به تخریب و فرسایش این بناهای ارزشمند، چه به لحاظ ظاهری و چه از جنبه‌ی معناشناسی نیاز به مطالعه‌ای عمیق در این خصوص احساس می‌شود، چرا که این نقوش گنجینه‌های ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شوند و شناخت آنها خود به تداوم و حفظ این نقوش کمک فراوانی می‌کند.
نوع مطالعه: پژوهشي-مورد پژوهی |
موضوع مقاله:
شهرسازی-برنامه ریزی شهری
دریافت: 1404/5/12 | پذیرش: 1404/5/10 | انتشار: 1404/5/10 | انتشار الکترونیک: 1404/5/10
دریافت: 1404/5/12 | پذیرش: 1404/5/10 | انتشار: 1404/5/10 | انتشار الکترونیک: 1404/5/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Haft Hesar Journal of Environmental Studies is Licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.Based on a work at
http://hafthesar.iauh.ac.ir
http://hafthesar.iauh.ac.ir
