Volume 14, Issue 52 (8-2025)
Haft Hesar J Environ Stud 2025, 14(52): 95-108 |
Back to browse issues page
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rezaei S, Sharifzadeh M, Bazrafkan K. Analysis of the form and meaning of lime-carved motifs in the historical house of Sultan Mehdi Pasha (Amol City). Haft Hesar J Environ Stud 2025; 14 (52) :95-108
URL: http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-2246-en.html
URL: http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-2246-en.html
Abstract: (226 Views)
Introduction: The historical house of Sultan Mehdi Pasha in Amol, Mazandaran, stands as a testament to the rich architectural and artistic heritage of Iran's Qajar era. Among its most notable features are the lime-carved decorations (Ahak-bori), which not only serve an aesthetic purpose but also embody profound symbolic meanings rooted in Iranian-Islamic culture. This study aims to classify these motifs and uncover their hidden semantic connotations, which reflect religious beliefs, mythological narratives, and daily life during the Qajar period.
Methodology: This research adopts a descriptive-analytical approach, combining field studies with library research. Data were collected through direct observation, photography, and vectorization of motifs using Adobe Illustrator. The sample included lime-carved motifs from eight walls of the Sultan Mehdi Pasha house, analyzed qualitatively to categorize themes and interpret their symbolic meanings. The study focuses on human, animal, plant, hybrid, and symbolic motifs, drawing connections to cultural and religious contexts.
Results: The motifs were categorized into several thematic groups: Human Motifs: Depicting Qajar-era daily life, often incomplete or combined with other elements; Hybrid Motifs: Such as lion-bird and human-bird combinations, symbolizing royalty, protection, and divine power; Animal Motifs: Including peacocks (immortality and eternal bliss), rabbits (cleverness and overcoming adversaries), and lions (power and triumph of good over evil); Plant Motifs: The "Tree of Life" representing paradise (Tuba Tree) and vases symbolizing growth and divine essence; Symbolic Motifs: The "Sun-Lady" motif, embodying divine power, mercy, and affection. These motifs reveal a deep connection to Iranian-Islamic mythology, religious narratives, and socio-cultural values of the Qajar period.
Discussion: The lime-carved decorations of Sultan Mehdi Pasha's house are not merely ornamental but serve as a visual language conveying cultural identity, spiritual beliefs, and historical narratives. The decline in the use of such motifs over time highlights the urgency of preserving and studying these artistic treasures. This research contributes to the understanding of regional art and architecture, emphasizing the need for interdisciplinary studies to decode the symbolic layers of historical artworks. The findings also underscore the importance of integrating these motifs into contemporary art and restoration projects to sustain cultural heritage.
Methodology: This research adopts a descriptive-analytical approach, combining field studies with library research. Data were collected through direct observation, photography, and vectorization of motifs using Adobe Illustrator. The sample included lime-carved motifs from eight walls of the Sultan Mehdi Pasha house, analyzed qualitatively to categorize themes and interpret their symbolic meanings. The study focuses on human, animal, plant, hybrid, and symbolic motifs, drawing connections to cultural and religious contexts.
Results: The motifs were categorized into several thematic groups: Human Motifs: Depicting Qajar-era daily life, often incomplete or combined with other elements; Hybrid Motifs: Such as lion-bird and human-bird combinations, symbolizing royalty, protection, and divine power; Animal Motifs: Including peacocks (immortality and eternal bliss), rabbits (cleverness and overcoming adversaries), and lions (power and triumph of good over evil); Plant Motifs: The "Tree of Life" representing paradise (Tuba Tree) and vases symbolizing growth and divine essence; Symbolic Motifs: The "Sun-Lady" motif, embodying divine power, mercy, and affection. These motifs reveal a deep connection to Iranian-Islamic mythology, religious narratives, and socio-cultural values of the Qajar period.
Discussion: The lime-carved decorations of Sultan Mehdi Pasha's house are not merely ornamental but serve as a visual language conveying cultural identity, spiritual beliefs, and historical narratives. The decline in the use of such motifs over time highlights the urgency of preserving and studying these artistic treasures. This research contributes to the understanding of regional art and architecture, emphasizing the need for interdisciplinary studies to decode the symbolic layers of historical artworks. The findings also underscore the importance of integrating these motifs into contemporary art and restoration projects to sustain cultural heritage.
Type of Study: Research |
Received: 2025/08/3 | Revised: 2025/08/12 | Accepted: 2025/08/1 | Published: 2025/08/1 | ePublished: 2025/08/1
Received: 2025/08/3 | Revised: 2025/08/12 | Accepted: 2025/08/1 | Published: 2025/08/1 | ePublished: 2025/08/1
References
1. افشاری بصیر، و محمدرضا، فروتن منوچهر، سروش محمدمهدی (1402)مطالعه تطبیقی معنای خانه شهری دو دوره قاجاریه و پهلوی همدان به روش نشانه شناسی لایه ای۱. مطالعات محیطی هفت حصار؛ ۱۱ (۴۴) :۲۳-۴۰.
2. بورکهارت، تیتوس (1386). مبانی هنر اسلامی، ترجمه و تدوین امیر نصری، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ یکم.
3. بهادری نژاد معصومه و ذاکرحقیقی کیانوش (1395). تبیین مکانیزم احیاء بافت‌های تاریخی با استفاده از رویکرد بازآفرینی (نمونه موردی: محله حاجی در محدوده تاریخی شهر همدان) . مطالعات محیطی هفت حصار. ۵ (۱۸):۵-۱۸.
4. پیرنیا، محمدکریم، و بزرگمهری، زهره (1388). مصالح ساختمانی، آژند، اندود، . آمود در بناهای کهن ایران، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، چاپ اول.
5. خزایی، محمد (1381). مفاهیم نمادین در هنر طراحی ایرانی، مطالعات هنر اسلامی، 8، 25- 40.
6. شاهپروری ، محمدرضا، و میرزاامینی، سیدمحمدمهدی (1394). تجلی نقش خورشیدخانم در قالی ایران، جلوه هنر، 15، 66-55.
7. شجاعی قادیکلایی، حسین (1390). بررسی عناصر گرافیکی نقوش تزیینی خانه‌های قاجاری استان مازندران با تأکید بر نقش درخت، استاد راهنما: محمد خزایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس.
8. شمیلی، فرنوش، و جهانمرد حسین آبادی، بهاره (1401). بهشت گمشده: مطالعه‌ی نقش طاووس در نمای بیرونی بناهای تاریخی شهر اصفهان. هنرهای صناعی ایران، 1، 89-100.
9. شکری، سجاد، و اکبری نظر، رضا (1394). رمزهای خرگوش(نگرشی بر نقش خرگوش در اساطیر، ادیان، ادبیات و فرهنگ عامه). اولین همایش بین المللی جستارهای ادبی، زبان و ارتباطات فرهنگی.
10. صباغ پور، طیبه، و شایسته فر، مهناز (1389). بررسی نقش-مایه نمادین پرنده در فرش‌های صفوی و قاجار از نظر شکل و محتوا، نگره، 14، 39-49.
11. هینلز، جان (1379) شناخت اساطیر ایران، ترجمه‌ی ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: نشر آویشن. چاپ ششم.
12. یاحقی، محمدجعفر (1388). فرهنگ اساطیر و داستان واره‌ها در ادبیات فارسی، انتشارات فرهنگ معاصر: تهران.
13. تقوی نژاد، بهاره (1398). مطالعه تطبیقی تزئینات هندسی محراب‌های گچ بری دوره سلجوقی با محراب‌های گچ بری دوره ایلخانی در ایران. مرمت و معماری ایران (مرمت آثار و بافت‌های تاریخی فرهنگی)، 9(20 )، 21-40.
14. دادور، ابوالقاسم، محسنی، زهرا، و میرفتاح، سیدعلی اصغر (1394). هنر آهک بری در حمام وکیل شیراز. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 5(20)، 27-.36 .
15. علی زاده، سیامک، و مردی، اکرم (1396). زیبایی شناسی نقوش گچ بری مسجد فریومد. مبانی نظری هنرهای تجسمی، (4)، 19-32 .
16. صفی خانی، نینا، احمدپناه، سیدابوتراب، و خدادادی، علی (1393). نشانه شناسی نقوش سنگ قبور قبرستان تخت فولاد اصفهان (با تأکید بر نقوش حیوانی شیر و ماهی). هنرهای تجسمی (هنرهای زیبا)، 19(4)، 67-80.
17. بورکهارت، تیتوس (1376). روح هنر اسلامی، ترجمه نصر، حسین، مبانی هنر معنوی، مجموعه مقالات ۱( تهران: دفتر مطالعات دینی هنر، حوزه هنری.
18. عابددوست، حسین، کاظم پور، زیبا (1398). تحلیل مفاهیم و پیشینه تصویری نمادهای حیوانی در چادرشب گیلان با توجه به اسطوره‌ها و باورهای محلی. مطالعات هنر اسلامی, 15(34), 171-186.
19. فضلی، مجید (1387). بررسی تطبیقی مفاهیم عرفانی در آثار نقاشی ایرانی و اسلامی. مجله هنر اسلامی، 7(3)، 465-480.
20. Özdural, Alpay. "Mathematics and arts: Connections between theory and practice in the medieval Islamic world." Historia mathematica 27.2 (2000): 171-201. [DOI:10.1006/hmat.1999.2274]
21. Bourgoin, Jules. Arabic geometrical pattern and design. Courier Corporation, 2012.
22. Ettinghausen, R., Grabar, O., & Jenkins, M. (2003). Islamic art and architecture 650-1250 (Vol. 59). Yale University Press.
23. Michell, G. (1988). The Hindu temple: An introduction to its meaning and forms. University of Chicago Press.
| Rights and permissions | |
 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. |
