دهقانی الهام، ایزدی محمدسعید، کریمی باقر. بررسی تأثیرپذیری مفهوم خانه از تحولات زمینه در دوران معاصر (مطالعه موردی: معماری مسکونی بافت میانه شهر شیراز). مطالعات محیطی هفت حصار. 1401; 10 (39) :39-56
URL: http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-1608-fa.html
چکیده: (1467 مشاهده)
علیرغم باور تأثیرپذیری متقابل زمینه و معماری، شناخت، تعریف و مدیریت این موضوع با چالشهای اساسی رو به رو است که نیاز به درکی عمیقتر از مفهوم کنش متقابل زمینه و معماری را آشکار میسازد. بستری که بنا در آن ساخته میشود، از مهمترین عوامل موثر بر یک اثر معماری است. ویژگیهای بستر فارغ از موضوع، تأثیر مستقیم بر ماهیت یک اثر معماری میگذارند. این مقاله، ضمن بررسی رویکردهای مختلف در عرصه زمینهگرائی در معماری، به بررسی تحولات خانه در شهر شیراز ناشی از تغییرات عوامل زمینهای میپردازد. خانه، که در ساختار تاریخی شهرهای ایران، با مفاهیمی فراتر از کالبد مواجه بود، در دوران معاصر اصولی متفاوت یافته است. اصولی که با نگاهی دقیقتر ناشی از تغییرات عوامل زمینهای بوده و در هر دو بعد کالبد خانه و شیوه سکونت آن تغییر ایجاد کرد. در این ساختار برای درک بهتر این تغییرات، پس از پرداختن به مفهوم زمینه و عوامل زمینهای تأثیرگذار بر مفهوم خانه، به روشی کیفی از طریق تحلیل محتوا و به صورت بررسی نمونه موردی، مفهوم تحولات خانه معاصر شهر شیراز مورد بررسی قرار میگیرد. رویکرد اصلی این پژوهش، رویکردی کیفی است؛ که تلاش میکند تا با بهکارگیری مباحث نظری در مبحث مفهوم زمینه و مفهوم خانه، به درک بهتر و نیز نحوه تعامل این دو بپردازد. همچنین نحوه برهمکنش مؤلفههای مختلف زمینه بر خانه، سبب میشود که راه مناسب برای فهم آن، رهیافت کلنگر باشد. این پژوهش جستوجویی تجربی است که پدیدهای معاصر را در متن زندگی واقعی مورد بررسی قرار میدهد، به ویژه زمانی که مرز میان پدیده و زمینه آن کاملا واضح نباشد. در این پژوهش، با بررسیهای انجام شده در دو نوع تیپولوژی خانه رایج در دوره پهلوی اول و تطابق شاخصههای خانه با اصول زمینهگرائی، میتوان گفت تغییراتی که در فرم، ساختار فضائی و تزئینات خانههای شیراز در محدوده بافت میانه شهر با آن روبرو هستیم، علیرغم اینکه باعث دگرگونی چهره بناها شده است، اما در بسیاری از موارد همچون هماهنگی در جنس و رنگ مصالح، ارتفاع و تناسبات حجمی، تقارن و هندسه فضائی، ارتباط با طبیعت، تعدد بازشوها، تفکیکهای فضائی، مرکزیتگرائی، وجود ایوانها، تاکید بر سادگی فرم، از اصول همپیوندی با زمینه به لحاظ کالبدی تبعیت میکند.
نوع مطالعه:
پژوهشي-مورد پژوهی |
موضوع مقاله:
روان شناسی محیط دریافت: 1399/10/29 | پذیرش: 1400/9/14 | انتشار: 1401/2/10