Pahlevan S, Soltanzadeh H, Habib F. Bodily perception of the Iranian bazaar: explanation of architectural components based on Merleau-Ponty's theories. Haft Hesar J Environ Stud 2024; 12 (47) :5-20 URL: http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-2023-fa.html
پهلوان سمیه، سلطان زاده حسین، حبیب فرح. ادراک تنانه از بازار ایرانی: تبیین مؤلفههای معماری بر اساس نظریات مرلوپونتی. مطالعات محیطی هفت حصار. 1403; 12 (47) :5-20
یکی از شاخصههای پدیدارشناسیمرلوپونتی، توجه به جایگاه بدن و نقش تن در جریان ادراک حسی جهان است. یک تصویر عکاسی شده، شاهدی غیرقابلاعتماد از کیفیت واقعی فضای معماری است، بنابراین بررسی نقش تن، فهم جایگاه انسان و تجربه وی از فضای معماری، گستره دید متفاوتی از درک فضا در اختیار او قرار میدهد. در معماری سنتی بهویژه بازارهای تاریخی، توجه عمیق به حضور انسان و ادراک وی در راستههای اصلی بازار و فضاهای پیرامونی شده استکه با درگیرشدن حواس پنجگانه، درک متفاوتی از فضا نسبت به تصویر تهیه شده از آن فضا دارد. سؤال اصلی پژوهش در این است: مؤلفههای تأثیرگذار در ادراک تنانه با تاسی از نظریات مرلوپونتی در بازار ایرانی چیست؟ هدف از این پژوهش بررسی جایگاه انسان و نوع متفاوت ادراک در حضور انسان با تأکید بر نظریه"ادراک تنانه مرلوپونتی" است. این تحقیق در قالب پژوهشهای کیفی است و روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و میدانی است و ابزار گردآوری اطلاعات با ثبت مشاهدات و مصاحبه صورت پذیرفته است. در نتایج این پژوهش که با تأکید بر نظریه مرلوپونتی مبنی بر ادراک تنانه انجامگرفته است، مؤلفههای تأثیرگذار بر حضور انسانو دید متفاوت وی مانند عمق، فاصله، حرکت در فضای معماری، پرسپکتیو دید، اتمسفر فضا، تغییر دید ناظر و پارالاکسحاصل شده است. یافتهها نشان میدهند که این مؤلفهها در فضای بازار تاریخی بهخوبی جلوه میکنند، توجه معماران گذشته به نقش انسان در فضا و درگیری ادراک وی با ایجاد حس حرکت، افق دید و عمق حرکتی، ریتم و تکرار در جدارهها و نوردهی، عمیقاً احساس میشود و نقش تعیینکنندهای در درک فضای معماری و تجربه زیسته انسان در بازار ایرانی دارند.