معماری معاصر ایران، از اواخر دورۀ قاجار و اوایل دورۀ پهلوی به هرجومرج و آشفتگی دچار شد. در این دوران، ما شاهد احداث همزمان ساختمانهایی هستیم که از لحاظ نیارشی هرکدام بیانگر یکی از مکاتب فکری ساخت، در دورههایی مشخص از تاریخ ایران هستند.پایداری سازهای نقش اساسی در پایداری ساختمانها در برابر عوامل محیطی دارد، زیرا متضمن پایداری کل ساختار فرم ساختمان و معماری آن است. ازاینرو، در پژوهش حاضر مسئله پایداری سازه در ساختمانهای عهد پهلوی اول بررسی میشود. این واکاوی، موضوعاتی ازجمله دیوارهای نسبی و آرایههای بهکاررفته روی عناصر سازهای را شامل میشود. هدف از این مطالعه و پژوهش، بررسی ایستایی ابنیۀ دورۀ پهلوی اول بهمنظور بهبود پایداری این بناهای ارزشمند و نجات آنها در برابر زلزله و بهسازی و پایداری لرزهای است. برآیند این مقاله، با توجه به شکل، فرم وغالب ساختمانهای احداثشده در دورۀ پهلوی اول امکان بررسی دیوارهای نسبی و اظهارنظر درخصوص پایداری سازههای مرتبط را فراهم میآورد. این پژوهش، بهدنبال پاسخگویی به دو پرسش است: نخست، مسئله نیارش است و همچنین، مهمترین عوامل تأثیرگذار در پایداری خانههای سنتی شهر کرمانشاه کداماند؟ و دوم، آرایههای بهکاررفته روی عناصر سازهای در خانههای عصر پهلوی اول متأثر از چیست؟. روش تحقیق در این پژوهش، روش ترکیبی (کمی/کیفی) و جمعآوری، تحلیل و محاسبۀ دقیق دادهها است. بنابراین، درخصوص دیوارهای نسبی از روش کمی و در بررسی آرایههای بهکاررفته روی عناصر سازهای و در ادامه، مقایسۀ یافتهها و نتیجهگیری از سنجش کیفی استفاده شدهاست. در اینمقاله، برای گردآوری اطلاعات از روش مشاهدۀ میدانی، محاسبات و فن اسنادی کتابخانهای بهره برده شدهاست.نتایج این پژوهش با استناد تصاویر و آثار و نقشهها، محاسبات دیوار نسبی، مطابق با آییننامۀ ۲۸۰۰ و نشریۀ ۳۶۰ است. نتایج نشاندهندۀ آن است که بررسی فاکتورهای نیارش (پایداری سازه) ازجمله دیوار نسبی و عوامل سازۀ (شاخصهها) بهکاررفته در خانههای تاریخی دورۀ پهلوی اول در بحث ایستایی، وضعیت همسان دارد و موتیفهای بهکار بردهشده نیز متأثر از بنیانهای فکری معماری ایران است.